สถานการณ์ราคาและปริมาณน้ำตาลในเครื่องดื่ม ก่อนและหลังการปรับโครงสร้างภาษีสรรพสามิต พ.ศ.2560

ตามพระราชบัญญัติสรรพสามิต พ.ศ. 2560 ซึ่งมีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 16 กันยายน พ.ศ. 2560 ได้มีการปรับโครงสร้างภาษีสรรพสามิตของเครื่องดื่มที่มีน้ำตาล จากระบบสองเลือกหนึ่งที่สูงกว่าระหว่างภาษีตามมูลค่า (ad valorem) หรือภาษี ตามปริมาตรเครื่องดื่ม เป็นระบบหนึ่งบวกหนึ่งคือภาษีตามมูลค่า (ad valorem) และภาษีตามปริมาณน้ำตาล (specific) อีกทั้ง ยังปรับฐานการคำนวณภาษีตามมูลค่าจากราคาขายส่งช่วงสุดท้ายเป็นราคาขายปลีกแนะนำและกำหนดอัตราภาษีตามปริมาณน้ำตาลแบบก้าวหน้าตามปริมาณน้ำตาลที่มากขึ้นอีกด้วย (ตารางที่ 1) โดยภาครัฐคาดหวังว่าการปรับโครงสร้างภาษี ดังกล่าวจะทำให้เครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูงมีราคาแพงขึ้นและเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลต่ำมีราคาถูกลงเพื่อเป็นทางเลือกให้กับประชาชนในการบริโภคเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลน้อยรวมถึงอุตสาหกรรมเครื่องดื่มอาจมีการปรับสูตรเครื่องดื่มให้มีน้ำตาลน้อยลง เพื่อลดต้นทุนจากภาษี อย่างไรก็ตาม การบังคับใช้โครงสร้างและอัตราภาษีดังกล่าวในช่วง 2 ปีแรก (พ.ศ. 2560-2562)กรมสรรพสามิตมีเป้าหมายให้เป็นช่วงระหว่างการปรับตัวของอุตสาหกรรมและไม่เป็นการสร้างภาระแก่ผู้ประกอบการมากนัก